سخنرانی علمی با موضوع معرفی جایزه نوبل پزشکی  2022 توسط آقای دکتر حامد وحدتی نسب مدیر گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس 7 آذرماه 1401، در دانشکده زیست­ شناسی دانشگاه تهران با حضور جمعی از استادان و دانشجویان برگزار شد.

در این سخنرانی عنوان شد که، پیش از این دریافت کنندگان مهمترین جایزۀ عرصۀ علم پزشکی یعنی جوایز نوبل پزشکی، همواره دانشمندان و پژوهشگران فعال در جوانب مختلفِ درمان بودند.  با این حال، نوبل پزشکی سال 2022 یک استثناء مهم در این میان به شمار می­رود.

برندۀ این جایزه، پروفسور سوانتِه پابو (متخصص دیرین-ژنتیک انسانی) با ملیت سوئدی از انستیتو مکس پلانک است. پابو از بنیانگذاران علم نوظهور دیرین-ژنتیک است که از سال 1997 به طور پیوسته مشغول پژوهش بر روی روش­های استخراج DNA از استخوان­های باستانی و به ­ویژه انسان ریخت­های منقرض شده مانند انسان نئاندرتال و انسان دنیسووا بوده است. حاصل بیش از دو دهه پژوهش وی و همکارانش استخراج موفق ژنوم باستانی از انسان­های یاد شده در موارد متعدد و مقایسه آن با ژنوم انسان­های هوشمند کهن و امروزین بوده است.

 پابو و همکارانش به روشنی نشان داده­ اند که برخلاف تصور پیشین، انسان­های امروزی (انسان هوشمند هوشمند) و دو انسانِ منقرض شدۀ نئاندرتال و دنیسووا، دو گونۀ انسانی مجزا نبوده، بلکه توانسته ­اند با درجاتی با یکدیگر آمیزش و تبادل ژن داشته باشند و به ­همین دلیل می­بایست تحت یک گونۀ زیستی (و البته زیرگونه­ های متفاوت) طبقه ­بندی گردند. تحقیقات وی تاکنون نشان داده که تمامی مردمان روی کرۀ زمین بین 1 تا 4 درصد در ژنوم خود دارای ژن انسان نئاندرتال هستند. این کشف، پنجرۀ جدیدی به روی داستان پیدایش و پراکنش انسان هوشمند گشوده است. قابل ذکر است که در حال حاضر رشته باستان­شناسی زیستی در مقطع کارشناسی ارشد با همکاری دانشکده ادبیات در این دانشکده برگزار می­شود.